Merels

De afgelopen maanden heb ik de merels in mijn tuin bekeken. Dit jaar leek het gedrag mogelijk toch iets anders als andere jaren. In het begin van de winter waren er tamelijk veel merels in de tuin, soms wel meer als vijf. Ze waren naar elkaar verdraagzaam, maar soms naar de enkele duif die hier nog rondvliegt niet: die werd dan verjaagd.

In de loop van de winter werden ze wat minder verdraagzaam, maar dit jaar leek het erop dat de vrouwtjes andere merels verjoegen.

Begin maart was er nog maar een vrouwtje en een mannetje in de tuin, andere merels werden weggejaagd. Op een gegeven moment dacht ik dat hij haar ook opjoeg, maar eindelijk viel het kwartje bij mij: hij wilde wat anders, en daar was zij nog niet van gediend. Zij vloog telkens een stukje weg als hij kwam aangevlogen.

Als er een andere merel in de tuin kwam, was zij meestal de eerste die een aanval begon, en hij volgde dan en maakte de verdediging van het territorium af: hij joeg de betreffende merel een eind weg. Helemaal consistent was dat ook niet: mannetjes werden meestal fel achterna gezeten, met vaak ook fysiek contact, vrouwtjes werden achter de schutting of heg niet meer achtervolgd.

Vanochtend lijkt de situatie als volgt. In de tuin aan de overkant staat een coniferenhaag, waarin vermoedelijk een nest: zij vliegt daarheen met nestmateriaal. Hoe goed ik ook kijk, ik heb nog niet het moment gezien, waarop zij de haag induikt. Hij zingt in de boom schuin rechtsachter mijn tuin op het tuinpad tussen de tuinen. Zij houdt zich bezig met het verzamelen van nestmateriaal. Vanochtend ging dat als volgt: zij komt van de coniferenhaag mijn tuin invliegen. Zij eet wat zaadjes en verzamelt nestmateriaal. Zij vliegt met een boog naar de coniferenhaag en verdwijnt daarin. Hij hipt wat door de tuin. Zij komt weer terug, maar duikt in de ligusterhaag achterin mijn tuin (die nu nog helemaal kaal is vanwege de strenge vorst). Hij komt fel aangevlogen voor, denk ik, een buitengewoon snelle wip. Een ander vrouwtje komt aangevlogen uit de tuin links van mij om wat zaad te eten en het eerste vrouwtje maakt een wat lauwe aanval waarop het ander vrouwtje van de voederplaats afgaat. Het mannetje jaagt haar, ook zeer lauwtjes, over de heg.

Enkele jaren geleden was er in de tuin een mannetjesmerel met een afstaande vleugeltip. Hij was daardoor goed herkenbaar. Deze was buitengewoon fel en joeg alle andere merels uit de tuin. Dit deed hij zo fel, dat hij zelf nauwelijks aan eten toe kwam. Op een gegeven moment was hij verdwenen. Het jaar daarop was hij er weer en joeg de andere merels uit de tuin, maar at voldoende tussendoor, zodat hij de hele winter in de tuin was. In het voorjaar was hij echter weg en kwam nooit meer terug.

Ik denk dat dit jaar in deze tuinen de vrouwtjes de territoria hebben gemaakt. Er is een mannetje met meerdere vrouwtjes met een eigen territorium. Hij verdedigt dat vooral fel tegen andere mannetjes en bemoeit zich wat lauwtjes met het ondersteunen van een vrouwtje bij de verdediging van haar territorium. De vrouwtjes blijven wellicht het hele jaar, de mannetjes vertrekken mogelijk in de loop van de winter.